Kabanata 1- Batayang Kaalaman Sa Wika

Wika ang pinakamahalagan kasangkapan ng tao sa kanyang pakikipagtalastasan. Wika ang nagsisilbing susi ng bawat Tao upang magkaunawaan.

Nalilikha ang nga tunog pangwika gamit ang bibig, labi, dila at iba pa. Sinasalita ng tao ang wika at pinagaaralan ang wastong bigkas ng mga tunog nito.

Binubuo ang wika ng magkaugnay na bahagi na maaring sa anyo o kahulugan. Tinutukoy ang anyo sa magkakaugnay na sistema ng mga tunog, pagbuo ng salita at kaayusan ng mga ito sa pangungusap. Ang mga pangungusap ay pinagsama-sama para makaubo ng isang diskurso.

Ang bawat wika ay may kani-kaniyang set ng palatunugan, leksikal at gramatikal na istruktura na natatangi sa ibang wika. Ang nabuong salita at kahulugan nito ay pinagkakasunduan ng mga taong kasama sa isang kultura.

Naililipat ang isang kultura ng mga tao gamit ang kanilang wika. Natututo ang isang indibidwal ang wika ng kanyang pamayanan

Ginagamit ang wika para sa pakikipagtalastasan sa isang tao, pangkat ng tao sa ibat ibang pagkakataon.

Ang wika ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinipili at isininasaayos sa paraang arbitraryo na ginagamit ng tao para sa pakikipagtalastasan.

Makakaranas ang wika ng pagbabago dahil into ay buhay, malikhain, and inobatibo. Kasabay ng panahon, nagbabago rin ang wika.

Magkaugnay ang wika at kultura. Nilalaman ng kultura ang sining, panitikan, kaugalian at paniniwala ng mamamayan. Wika naman ang nagpapahayag ng mga ito.

Hindi basta pakikipagtalastasan at pagbibigay ng impormasyon, bagkus ito ay napakahalaga sa pagpapanatili ng ugnayan ng tao.

Ang mga tungkulin at gampanin ng wika ay tumutukoy sa kung ano ang ginagawa ng nagsasalita sa kanyang wika.

M.A.K Halliday- Explorations on the Functions of Language

1. Instrumental

2. Regulatori

3. Interaksyunal

4. Personal

5. Imahinatibo

6. Heuristiko

7. Impormatibo

Tumutugon ang wika sa pangangailangan ng isang gawain tulad ng pakikipag usap sa iba, lalo na kung may mga tanong na kailangang sagutin, patalastas tungkol sa gamit, paggawa ng isang liham, at iba pa.

Paggabay o pagkontrol ito sa kilos ng isang tao. Halimbawa: pagturo ng direksyon, dosage ng gamot, paggawa ng isang bagay

Ito ang paraan ng pakikipagtalakayan ng tao sa kanyang kapwa, pakikipagbiruan, pagkekwento, pagpapasalamat at paghingi ng paumanhin.

Nagbabahagi ng sariling damdamin. Kasama rin dito ang pagsulat sa talaarawan at journal.

Tumutukoy ito sa malikhaing paggamit ng wika sa paraang pasalita at patula.

Sa pagkuha ng impormasyon sa pamamagitan ng pagtatanong, pagsasagawa ng sarbey, pagbabasa ng pahayagan at pagsasaliksik nagagampanan ng wika ang tungkulin nitong heuristiko

Ang impormatibong tungkulin ng wika ay para sa pagsisiwalat( pag-kakalat) ng datos at kaalaman. halimbawa: paguulat, pagbibigay ng lektura at pagtuturo

1. Teoryang bow-wow- Nagmula ang wika sa paggaya ng tao sa mga tunog ng kalikasan.

2. Teoryang ding-dong- nagmula sa mga gamit na likha ng tao

3. Teoryang pooh-pooh- galing sa mga sinasalita ng tao dahil sa matinding emosyon. Hindi sinadadyang napabulalas

4. Teoryang yo-he-ho- Nabuo ang wika dahil sa nasasambit ng tao tuwing nagbibigay siya ng pwersang pisikal.

5. Teoryang tarara-boom-de-ay- Nabuo ang wika mula sa pagsigaw, pagtili at pagusal ng mga pangkat ng sinaunang tao sa kanilang mga sayaw at ritual sa pagsamba sa kanilang mga Diyos.

6. Teoryang Tore ng Babel

- Nais ng mga taong magtayo ng tore upang maabot ang kinalalagyan ng panginoon. Nagalit si Yahweh kaya pinaghiwahiwalay niya ang mga wika ng tao upang magkawatak watak sila.

ang wika ay heterogeneous dahil sa magkakaibang lugar na tinitirhan, interes, gawain, pinag-aral at iba pa.

Ang tawag sa isang wikang nagtataglay ng mga katangiang katangi tangi sa iba pang wika.

Ang mga tawag sa mga ito kung ihahambing sa iba pang wika

Ito ang paraan ng paggamit ng wika ng isang tao. Pampersonal na gamit ito na natatangi sa indibidwal batay sa kanyang mga karanasan.

Tumutukoy ang dialect sa isang wikang ginagamit sa isang lugar (heograpikal), panahon(temporal) at katayuan sa buhay (sosyal).

Nakatuon ito sa wikang ginagamit ayon sa katayuan ng buhay, natamong edukasyon, edad, kasarian at iba pa. Mapapansin magkaiba ang wikang ginagamit sa bahay, simbahan

1. Impormal

2. pormal

1. Balbal- ito ang tinutiring na pinakamababang antas ng wika. Salitang kalye. Pauso. Sumusulpot sa isang panahon at pagkatapos ay matitigil

2. Kolokyal- Mga salitang madaling maintindihan at ginagamit sa pang-araw na paguusap.

3. Lalawiganin- Mga wikang ginagamit sa mga lalawigan o mga malayo sa sentro ng bansa

*Pambansa: Ito ang mga salitang higit na ginagamit sa kalakalan, edukasyon at pamahalaan.

*Pampanitikan- Pinakamataas na antas ng wika. Ginagamit sa anyong pampanitikan tulad ng tula, maikling kwento

nobela, sanaysay at iba pa.

Espesyalisadong gamit ng wika

tawag sa mga salita/termino na nasa isang register.

ang mga larangan o disiplina ay nakapaloob sa controlling domains of language

1. Non-controlling domain- Ang wikang ginagamit lamang sa bahay at sa pamayanan. Hindi kailanganang marunong magsulat.

2. Semi-controlling - Hindi gaano kahigpit ngunit kailangan marunong sumulat ang gumagamit nito. Ang ganitong register ay ginagamit sa relihiyon, entertainment at showbiz.

3. Controlling domain- Tiyak ang paggamit ng wika dahil nakapaloob dito ang mga larangang akademiko at propesyon.