Lögfræði - Kafli 1

Sú fræðigrein sem fjallar um að lýsa rétti og skýra hann

Settar Réttarreglur (Alþingi & Forseti)

Bráðabirgðalög

Hlutverk að setja mönnum leikreglur sem varða sambúð þeirra, samskipti og stöðu

Réttarreglur, sett lög eða óskráðar reglur

Réttindi sem einstaklingur eða lögaðili hefur (kosningaréttur)

Heiti á ýmsum fræðigreinum, (Eingaréttur)

Dómstóll (Hæstiréttur)

Aðalrétt

Einkarétt

Viðhlítandi stoð eða grundvöll undir réttarreglu á sama hátt og heimildir og gögn eru lögð til grundvallar öðrum staðhæfingum manna

SMELFER

Sett lög
Meginregla Laga

Eðli Máls
Lögjöfnun
Fordæmi
EES samningur
Réttarvenjur

Lög Löggjafarvaldsins (Alþingi og Forseti)

Almenn Lög
Stjórnskipunarlög
Bráðabirgðalög

Kosið er um og Frumvarp af stjórnarskrárbreytingu

Ef samþykkt skal rjúfa þing og þingkosningar haldnar strax eftir það

Ef nýja þingið samþykkir er breytingin lögð undir Forseta og þaðan verður breytingin

3 umræður

1. Umræða: Frumvarp rætt í stórum dráttum, málinu er svo vísað til viðkomandi þingnefndar

2. Er nefnd hefur skilað nefndaráliti er hver grein rædd, breytingartillögur gerðar og kosið um hverja grein

3. Frumvarp rætt í heild sinni og um það er kosið

Viðkomandi ráðherra og forseti þurfa svo að undirrita og lög fara á síðu Alþingis

Réttlægri réttarheimild heldur en Almenn Lög

Lög sem Forseti setur í neyðarrúrræðum

Skilyrði:

Alþingi situr ekki

Brýn nauðsyn ber til

Brjóti ekki í bága við ákvæði stjórnarskránnar

Lögin lögð fyrir Alþingi um leið og það kemur saman eftir útgáfu laganna

Ef afgreiðslu þeirra er ekki lokið innan 6 vikna, falla lögin úr gildi

Réttarvenja byggist á því að menn hafa hagað sér eins í langan tíma, vegna þess að þeir hafi talið sér það heimilt eða skylt

Atriði sem hafa áhrif:

Aldur sögunnar, Afstaða almennings til hennar og efni

Dæmi um réttarvenju er við fasteignakaup, að vaskur og eldavél skulu alltaf fylgja húsinu

Lög líka náð festu fyrir áhrif venja (skaðabótalög)

Dómsúrlausn hafi gengið um ákveðið réttaratriði sem er ekki lögfest og hún síðan notuð sem fyrirmynd í nýju máli

Fordæmi líka um túlkun umdeildra lagareglna sem ekki hefur verið reynt á áður

Ekki skylda dómstóla að fylgja

Ef ekki er til fordæmi né réttarregla um tiltekið efni

Er fólgið í því að beita settri réttarreglu um ólögákveðið atriði sem er eðlisskylt því sem rúmast innan setta lagaákvæðisins

Meginforsenda:

Atvik sé ólögákveðið og annars konar rétterregla á ekki við t.d. réttarvenja eða fordæmi
Atvik er í ákveðnu tómarúmi

Þegar dómari reynir að lesa úr tilteknum lagabálki ákveðin stefnumörk eða vilja löggjafans með lagabálkinum og finna grundvallarreglu til að dæma eftir

Þá dæmir dómari eftir því sem honum finnst sanngjarnt og skynsamlegast eftir öllum málavöxtum

Skrifað undir 1993
Gildir um EFTA ríki

Kjarni segir að þau EFTA ríki sem eiga aðild að samningum innleiða í löggjöf sína hluta af rétti ESB

Byggist á fjórfrelsinu:
Frjáls Vöruviðskipti,

Frjáls för Launaþega,

Frjáls Þjónustustarfsemi,

Frjálsir Fjármagnsflutningar

Tilgangur lagasetningar
Saga á bakvið lagasetningu

Hvort lagasetning átti að verja hagsumi einstaklings eða samfélags

Rýmkandi Lögskýring
Almenn Lögskýring
Þrengjandi Lögskýring
Gagnaályktun

Efni lagaákveðis túlkað rýmra en orð gefa til kynna

Lög túlkuð nákvæmlega eins og þau eru skrifuð

Efnislegt inntak ákvæðis túkuð þrengra en orð gefa til kynna

Beitt einkum við skýringu á refsiákæðum, skattlögum og almennt við lögum sem eru íþyngjandi í garð borgaranna

Þegar tilvikin sem orðuð eru í lagaákvæðinu eru talin tæmandi upptalin og því gagnstæð gildi um tilvik sem ekki rúmast innan lagaákvæðisins